16.07.2013 tarihinde Resmî Gazete’nin 28709. sayısında “Sağlık kuralları bakımından günde azami yedi buçuk saat veya daha az çalışılması gereken işler hakkında yönetmelik” yayımlanmıştır.
Bu yönetmelikte sağlık kuralları bakımından günde ancak yedi buçuk saat veya daha az çalışılması gereken işler düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin 4.maddesinde günde azami yedi buçuk saat çalışılabilecek işler şu şekilde sıralanmıştır:
- Kurşun ve arsenik işleri
- Cam sanayii işleri (örn; ateşçilik işleri, üfleme işleri, eritme işleri)
- Cıva sanayii işleri (örn; altın ve gümüş ayırma işleri)
- Çimento sanayii işleri
- Kok fabrikalarıyla termik santrallerdeki işler (örn; kimyasal arıtma işleri)
- Çinko sanayii işleri
- Bakır sanayii işleri (örn; çinko madeninin toz haline getirilmesi, karıştırılması, elenmesi ve fırınlanması işleri, çinko tozunun ambalajlanması işleri)
- Alüminyum sanayii işleri
- Demir ve çelik sanayii işleri
- Döküm sanayii işleri (örn; Maden eritme ve dökme işleri, kalıpların sökülmesi ve dökümlerin temizlenmesi işleri)
- Kaplamacılık işleri
- Karpit sanayii işleri
- Asit sanayii işleri
- Akümülatör sanayii işleri
- Kaynak işleri (örn; her çeşit koruyucu gaz altında yapılan kaynak işleri, toz altı kaynak işleri)
- Madenlere su verme işleri
- Kauçuk işlenmesi işleri
- Yeraltı işleri (Maden ocakları işleri (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işler.)
- Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler
- Gürültü düzeyi en yüksek maruziyet etkin değerini (8h=85 dB(A)) aşan işler
- Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler
- Pnömokonyoz yapan tozların bulunduğu işyerlerindeki işler
- Tarım ilaçları kullanımı işleri
Yönetmeliğin 5.maddesine göre günde yedi buçuk saatten daha az çalışılması gereken işler:
- Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler (iniş, çıkış, geçiş dâhil)
- Cıva işleri
- Kurşun işleri
- İnsektisitler
Bu yönetmelik kapsamında yukarıda belirtilen işlerde çalışanlar, günlük azami iş sürelerinden sonra diğer herhangi bir işte çalıştırılamaması ve fazla çalışma da yaptırılmaması gerekmektedir.
Diğer taraftan, Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesine göre, günde yedibuçuk saat çalışılması gereken işlerde çalışan işçinin, yedibuçuk saati aşan çalışma süreleri ile yedibuçuk saatten az çalışılması gereken işler bakımından Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sözü edilen günlük çalışma sürelerini aşan çalışmalar, doğrudan fazla çalışma niteliğindedir. Sözü edilen çalışmalarda haftalık kırkbeş saat olan yasal sürenin aşılmamış olmasının önemi yoktur. (T.C YARGITAY 7.HUKUK DAİRESİ ESAS NO: 2013/1856 KARAR NO: 2013/2022 KARAR TARİHİ: 04.03.2013, T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ Esas:
2010/46301 Karar: 2013/7156 Karar Tarihi:28.02.2013)
Çalışma İş Kurumu İl Müdürlüğü Bildirimi
Ayrıca, bu yönetmelikte sayılan işlerden herhangi birinin veya birkaçının sürekli olarak yapıldığı işyeri işverenleri, bu işlerin çeşit ve niteliklerini, yapılma zamanlarını, anılan işlerde çalışanların erkek ve kadınlar ayrı ayrı gösterilmek suretiyle sayılarını, işe başlamadan önce işin yürütüldüğü yerin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne yazılı olarak bildirmekle yükümlüdürler.
Günlük 7,5 saatten fazla çalıştırılamayacak işler işçinin sağlığı bakımından tespit edilmiştir, bu süreden fazla çalıştırılması işçinin vücut bütünlüğü açısından risk oluşturacaktır. Eğer işçi yukarıda belirtilen işleri 7,5 saatten fazla yapmasına rağmen aşan kısmın fazla çalışma ücreti ödenmiyor ise iş akdini haklı nedenlerle feshetmesi mümkündür. Burada önemli olan husus fazla çalışmaya ilişkin ücretin ödenip ödenmediğinin ispatıdır. İşçi, fazla çalışma içeren maaş bodrosuna imza atmış ise bu durumda fazla çalışma ücretinin ödenmediğini ispat külfeti altına girmiştir.
Stj.Av.Feyza Bozdemir