NAFAKA ARTTIRIM DAVASI
Genel olarak nafaka türleri:
Nafaka, maddi olarak zorluğa düşecek olan kişiye bağlanan ve her ay ödenmesi gereken para olarak ifade edilebilir. Medeni Kanunda dört çeşit nafaka düzenlenmiştir:
- Tedbir Nafakası: Boşanma davası açılmadan önce veya açıldıktan sonra herhangi bir eşin veya bu eşin yanındaki ergin olmayan çocukların (18 yaşından küçük çocuklar) geçinmesini sağlamak üzere hükmedilen nafaka türüdür. Kanun koyucu, dava sürecinde veya öncesinde çocukların mağdur edilmemesi için böyle bir düzenlemeyi öngörmüştür.
- İştirak Nafakası: Boşanma davası neticesinde çocuğun velayeti kendisinde olmayan eş aleyhine çocuğun giderlerine katılmasını sağlamak üzere hükmedilen nafakadır. İştirak nafakası ile ilgili hususlar hakkında verilen kararlar kesin ve nihai bir hukuki durum meydana getirmez. Taraflar değişen hal ve koşullar çerçevesinde mahkemeye başvurarak, nafakanın artırılmasını veya azaltılmasını veyahut da tamamen kaldırılmasını isteyebilir.
- Yoksulluk Nafakası: Evliliğin boşanma kararı ile bitmesi nedeniyle yoksulluğa düşecek eş lehine, diğer eş aleyhine hükmedilen nafakadır. Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Bu nafakaya hükmedilebilmesinin ön koşulunun, bu konuda talep bulunmasıdır, yani taraf istemezse mahkeme kendiliğinden nafakaya hükmetmez. Bu nafaka; nafaka alacaklısının yeniden evlenmesiyle kendiliğinden sona erer.
- Yardım Nafakası: Yardım nafakasının boşanma davası veya evlilik ile bir ilişkisi yoktur. Bir kimsenin, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy ve üstsoyu ile kardeşlerine ödediği nafaka çeşididir. Zorunlu harcamalarını karşılayacak seviyede kazancı olmayan kişiler yoksul olarak kabul edilir, bu durumdaki 18 yaşını doldurmuş çocuklar anne ve babalarına karşı, anne ve babalar yetişkin çocuklarına, torunlarına, torunlar dedelerine ve kardeşler diğer kardeşe karşı dava açabilir.
Sıkça sorulan sorular:
- Anlaşmalı boşanma davasında nafaka talep etmedim fakat şimdi dava açarak nafaka talep edebilir miyim?
Evet, çocuğun yüksek menfaati gereği ihtiyaç hasıl olduysa iştirak nafakası her zaman istenebilir. Ancak yoksulluk nafakası boşanma davasının sonuçlanmasından itibaren bir yıl sonra zamanaşımına uğrar. Bir yıllık süre içinde ihtiyaç hasıl olduysa istenebilir.
- Mahkeme nafakanın ÜFE-TÜFE oranına göre arttırılmasına karar vermişti, yine de nafaka arttırım davası açabilir miyim?
İhtiyaçlar artmışsa ve koşullar değişmişse ÜFE-TÜFE oranına göre arttırılması kararına rağmen yeniden nafaka artırım davası açabilirsiniz.
- Boşandığım eşim hiç çalışmıyor, borca batık yine de nafaka veya nafaka arttırım davası açabilir miyim?
Evet, eski eşiniz çalışmasa dahi nafaka ödeme zorunluluğu bulunduğundan ve nafaka/nafaka arttırım gerekliliği oluşabileceğinden dava açabilirsiniz.
- Boşandığım eşim asgari ücret alıyor ne kadar nafaka alabilirim?
Aile mahkemesi sizin ve eski eşinizin sağlık, eğitim, sosyal, mali vs durumlarınızı değerlendirecek ve buna göre nafaka takdir edecektir. Yani net bir rakam söylemek mümkün değildir.
- Çalıştığım halde boşanma aşamasında eşimden kendim için tedbir nafakası isteyebilir miyim?
Yargıtay koşulların varlığı halinde çalışan eşin de karşı taraftan nafaka alabileceğine ilişkin kararlar vermiştir yani her iki tarafın da gelirinin bulunması tedbir nafakası verilmesini engelleyici bir hâl değildir, aksine erkeğin gelirinin bulunmaması, kadının çalışıyor olması veya kusur durumu kadın yararına tedbir nafakası hükmedilmesine engel teşkil eden vakıalar değildir.
- Boşanmada erkek hangi durumlarda boşandığı eşine "yoksulluk nafakası" ödemez?
Eski eşi evlendiyse, başka bir erkekle birliktelik yaşıyorsa, kadının nafakaya ihtiyacı kalmadıysa mahkeme kararıyla ödemeyebilir.
- Kadın hangi hallerde nafaka alamaz?
Kadın boşanmada ağır kusurluysa veya boşandıktan sonra geçimini sağlayabilecek düzeyde gelir elde edebiliyorsa o zaman kadına nafaka ödenmez.
- 8. Çocuğun nafakası neye göre belirlenir?
Anne ve babanın bakım borcu, çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ile anne ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri dikkate alınarak mahkemece belirlenir.
- Boşandığım eşim nafakayı ödemem diyor, nafakayı icra yoluyla almak zor mudur?
Nafaka alacakları İcra İflas Kanununa göre düzenlenecek sıra cetvelinde 1. sıra alacaklar arasında sayılmıştır. Dolayısıyla nafaka borçlusunun menkul ya da gayrimenkul mallarının icra yolu ile satılması durumunda satış parasından nafaka alacağı öncelikle ödenir. Nafaka alacaklarının tahsili için emekli maaşına haciz konulabilir. Nafaka alacağının tahsili için nafaka borçlusunun maaşına haciz konulması durumunda aylık nafaka miktarının tamamı maaştan kesilir. Nafaka borçlusunun maaşında önceden haciz olsa bile aylık nafaka miktarı önceki hacizlerden bağımsız olarak maaştan kesilir.
- Boşandığım eşim nafakayı icraya koymamıza rağmen ödemiyor, kendisine hapis cezası verilebilir mi?
Nafaka borcunun ödenmemesi halinde borçlu icra ceza mahkemesine şikayet edilerek 3 ay tazyik hapsi ile cezalandırılabilir. Bu hapsin amacı borçlunun eda ile yükümlü olduğu yani bir şeyi vermeye, yapmaya veya yapmamakla yükümlü ödevi yerine getirmeye zorlamaktır.
- İki yıl önce nafaka arttırmak için dava açmıştım, şimdi nafaka yetersiz çocuğumun servis ücreti 1500.00 TL oldu, yeniden dava açıp arttırım isteyebilir miyim?
Her yıl da dava açarak nafaka arttırımı isteyebilirsiniz. Paranın değerini kaybetmesi, enflasyon, paranın alım gücünün düşmesi, çocuğun ihtiyaçlarının artması vs nedenler oluştuğundan yeniden dava açılması mümkündür.
- Nafaka davasını avukat olmadan ben açıp takip edebilir miyim?
Evet, davayı kendiniz açabilir ve takip de edebilirsiniz ancak avukatınızın olması işlerinizi kolaylaştırır ve hak kaybına uğrama ihtimalinizi azaltır. Avukatlık ücreti ödemeye durumunuz elvermiyorsa bulunduğunuz yerin barosuna başvurarak ücretsiz avukat yardımından faydalanabilirsiniz.
Av. Önder MUTLU – Av. Feyza BOZDEMİR
Yayımlanma Tarihi : 30-01-2024